Pločnik (7.000 p.n.e.)

Arheolozi sa nalazišta Pločnik kod Prokuplja na tragu su da dokažu kako je najranija prerada rude bakra u svetu počela baš na tom mestu i da otkriju još jednu drevnu civilizaciju koja će rasvetliti misteriju o čoveku iz neolita, mlađeg kamenog doba (oko 7.000 p.n.e.). Nalazište Pločnik nije jedino svedočanstvo neke od važnih starih civilizacija na teritoriji današnje Srbije.

Za sada se zna da su neolićani iz okoline Prokuplja živeli u malim kućama od pletera i blata, pokrivenim trskom. Sami su proizvodili gotovo sve što im je bilo potrebno: posuđe od zemlje, alatke od kamena i roga, a potpuno sami naučili su i kako da prerađuju metal.
– Ne znamo kako su izgledali, u Pločniku još nismo otkrili nijedan grob. Ako je suditi prema statuetama, malim figurama od pečene zemlje, na kojima su najčešće predstavljane žene, bilo ih je i vitkih i punačkih, lepih i stilizovanih, u haljinama sa uglastim izrezom oko vrata, kratkim suknjama ili pantalonama do kolena. Na nekim glavama su predstavljene punđe, ima frizura s razdeljkom, ima lica s tetovažama i upotrebljavana je crvena boja za ukrašavanje lica – priča za “Blic” Julka Kuzmanović Cvetković, arheolog sa ovog nalazišta.

Viminacijum (I-VII vek)

Ovo nalazište predstavlja rimski vojni logor i grad koji je nastao u prvom i trajao do početka 7. veka. Izvesno vreme bio je i glavni grad rimske provincije Gornje Mezije koja je obuhvatala najveći deo Srbije, severnu Makedoniju i deo severozapadne Bugarske.

– Iskopavanja su započeta zbog izgradnje termoelektrane i površinskog kopa Drmno. Pronađene su zanatske radionice, kao i terme koje su bile glavno sastajalište Rimljana, a u njihovom središtu bile su prostorije za masažu. Kupatilo je bilo parno: topao vazduh je cirkulisao između stubića i zagrevao opeku ispod podnica. Viminacijum je imao više desetina hiljada stanovnika, od čega su 6.000 predstavljali vojnici. Više grobnica imalo je izuzetno urađene freske koje svedoče o počecima hrišanstva na ovim prostorima – pričaju naši sagovornici.

Lepenski vir (6.500-5.500 p.n.e.)

Lepenski vir je epicentar praistorijske kulture. Tu je otkriveno sedam naselja i 136 objekata građenih od oko 6.500 do 5.500 p.n.e.

– Lepenski vir je izrodio prvu pravu civilizaciju u Evropi. To je bila zajednica ljudi koji osnivaju prvo stalno naselje, unapred osmišljeno, sa kućama unapred određenog oblika. Razvijaju ekonomiju vezanu za Dunav, poznajući strukturu stena i minerala i od njih vrlo precizno izrađuju alatke. Kruna kulture Lepenskog vira je otkriće gajenja pšenice, što je predstavljalo neolitsku revoluciju – priča mr Dragan Jacanović, arheolog Narodnog muzeja u Požarevcu.

Vinča (5.000-4.000 p.n.e.)

Vinčanska kultura bila je tehnološki najnaprednija praistorijska kultura u svetu svog doba i smatra se da odatle potiče najranija metalurgija bakra.

– Odlikuje je sedelačka kultura, odnosno stalno mesto naselja. Kuće su građene od kolja, pruća i ilovače i bile su solidne konstrukcije sa dvoslivnim krovovima koji su pokriveni slamom i travom. Imale su više odeljenja i svaka je posedovala peć za spremanje hrane i zagrevanje. Zanimljivo je da su ljudi tog vremena vodili brigu o izolaciji tako što su na cepanice stavljali završni sloj gline. Keramika je bila oštrih formi, pečena redukcionom tehnikom bez prisustva kiseonika što je posudama davalo crnu ili sivu boju, a sve su bile bogato ukrašene urezima. Skulpture, stojeće ili sedeće, predstavljale su božanstvo majke zemlje, vrhovne boginje koja sve rađa – kaže Jacanović.

Izvor:

Blic