Beograd u celosti leži na brdima. Ima ih 23.

Po azbučnom redu prvo mesto zauzima Banovo brdo koje je dobilo ime po Matiji Banu iz 19. veka, diplomati i književniku. Sledeće je Banjičko brdo poznato po nekadašnjim lečilištima. Većina sugrađana ne bi ni pomislila da je Bežanijska kosa zapravo brdo, ali je i ovaj breg svrstan među 23 prestonička uzvišenja. Sledi Vezirovo brdo na kojem su „usidreni” Beli i Kraljevski dvor.

Oko Vračara dan-danas kolaju čaršijske priče da se ovaj brdoviti deo grada prvi put pominje 1440. za vreme opsade Beograda od Murata Drugog. Na jednom turskom planu iz 1492. godine Vračar se prvi put pominje kao kula.

Centralni prestonički kvart deli se na Istočni, Zapadni i Veliki Vračar, tačnije Zvezdaru. Bulevar oslobođenja u delu od Slavije do Franšad’Eperea deli Vračar na Istočni i Zapadni. Prvi deo proteže se maltene do Zvezdare, a drugioko Miloša Velikog, bolničkog kvarta i Palate Beograd. Zanimljiv naziv ponelo je Goljino brdo koje deli Banjicu i naselje Miljakovac 2.

Dedinje je danas svima poznat kraj iako ne postoje precizni podaci kako mu je nastalo ime. Prema rečima Vidoja Golubovića, autor knjige „Stari Beograd – topografski rečnik”, legenda kaže da su u tom kraju zvanom „Dedino brdo” boravili derviši.

Ludo brdo se prostire na mestu današnje psihijatrijske bolnice „Laza Lazarević”. Deo Zvezdare – Ekmekluk, od turske reči „ekmek” što znači hleb, tretira se kao brdo u istorijskim spisima. To je kraj grada na delu od Opservatorije do Cvetkove mehane.

Padina koja vodi prema Beogradskom sajmu na Senjaku ovenčana je nazivom Đurđevo brdo. Ovo uzvišenje se pominje u planovima grada do Drugog svetskog rata. Za razliku od ovog brega, Zeleno brdo nije toliko poznato, a nalazi se u delu Mirijeva i oko Bulevara kralja Aleksandra. Reč je o delu Zvezdare, a ime je dobilo po tome što je to bila potpuna golet obrasla samo travom.

Četiri poznata brda koja danas okružuju Rakovicu pre Drugog svetskog rata uopšte se ne pominju. Julino, Labudovo i Petlovo brdo sa jedne, kao i Kanarevo sa druge strane nisu bili pominjani na mapama predratnog Beograda, da bi njihova današnja imena počela da se pojavljuju na geografskim kartama tek posle 1950. godine.

Mirijevsko brdo dobilo je ime po selu koje se tu nalazilo, a Košutnjak po košutama koje su bile česti gosti tamošnjih šuma.

Pašino brdo danas često zovu i Lekino.

Ovo voždovačko uzvišenje nosi ime po beogradskom paši Sulejmanu sa kojim je u Prvom srpskom ustanku Karađorđe sklopio sporazum kao garanciju da će se porodice turskih vojnika bezbedno povući prema Bugarskoj. Srpski vojnici prekršili su dogovor tako da je paša Sulejman poginuo u napadu, na drugom kraju Beograda, tačnije kod Pašine česme na Zvezdari.

Odomaćen naziv je i Lekino brdo u čast Aleksandra Leke Rankovića.

Na spisku prestoničkih uzvišenja nalaze se i Straževica, Torlak i Topčidersko brdo. Za Torlak se vezuju dva tumačenja – po jednom je ovo brdo dobilo ime po nekakvom hvalisavcu, a po drugom po neveštom mladiću. Naziv Topčider potiče od turskih reči „topdžija dere” i „topči koju” što znači artiljerijski magacin, to jest topčijino selo.

I na kraju Havala, danas poznata kao Avala, nije brdo već planina jer je viša od 500 metara. Tim brojem je inače napravljena granica u podeli uzvišenja na brda i planine, jer bregovi imaju nadmorsku visinu između 200 i 500 metara.

————————————————-

Terazijska greda

Terazijska greda ili greben seže od Beogradske tvrđave preko Knez Mihailove, dalje prema Ulici kralja Milana. I elitni kvartovi se prostiru po brdima. Uzvišenja obezbeđuju egzistenciju, štite od poplava, erozije tla… Sudbina našeg grada jeste da je nastajao, raste i dan-danas živi na brojnim uzvišenjima.

Autor: Marija Brakočević

Izvor: politika.rs